Tak powstawał mural poświęcony 39. Pułkowi Strzelców Lwowskich
12-10-2021 10:55
Ten symboliczny ścienny „pomnik” dla bohaterów wojennych jest częścią kolejnej edycji projektu Województwa Podkarpackiego pn. „Przestrzeń Dziedzictwa”. Mural jest efektem współpracy Samorządu Województwa Podkarpackiego z Miejską Biblioteką Publiczną im. Władysława Broniewskiego w Lubaczowie oraz Muzeum Kresów w Lubaczowie i Gminą Lubaczów. Oficjalne odsłonięcie muralu nastąpiło podczas Festiwalu Dziedzictwa Kresów, 25 lipca 2021 r.
Wielkoformatowa kompozycja wpisana w biało-czerwony sztandar 39. Pułku wypełniła część elewacji budynku Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ulicy T. Kościuszki 18. Za projekt i wykonanie muralu odpowiadał Rafał Roskowiński, prekursor muralu artystycznego w Polsce, doktor sztuk pięknych, wykładowca UMCS w Lublinie, założyciel Gdańskiej Szkoły Muralu. Jako autor licznych projektów murali w wielu polskich miastach został odznaczony przez Prezydenta RP Srebrnym Krzyżem Zasługi. Mural powstał w szerszym kontekście działań samorządu województwa na rzecz ochrony i popularyzacji dziedzictwa Kresów, integrując w tym wypadku także cenny aspekt dziejów lokalnych. 39. Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich na stałe wpisał się bowiem w historię Lubaczowa, proces odzyskania niepodległości oraz kształtowania i obrony granic odrodzonego państwa polskiego (1918-1920). Ponadto obecność żołnierzy miała znaczący wpływ na życie społeczne, kulturalne i gospodarcze miasta.
Kim są bohaterowie muralu?
Historia 39. Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich, którego I i III batalion stacjonowały w Lubaczowie, rozpoczyna się wraz z odrodzeniem Rzeczypospolitej w 1918 r. Pułk powstał z luźnych polskich oddziałów broniących Lwowa w trakcie wojny polsko-ukraińskiej w listopadzie 1918 r. Pod nazwą 39. Pułku Piechoty Strzelców Lwowskich występował od 8 IV 1919 r., kontynuując walkę z Ukraińcami oraz biorąc udział w wojnie polsko-bolszewickiej. Wiosną 1920 r. uczestniczył m.in. w wyprawie na Kijów. Cztery ze stoczonych bitew znalazły się na sztandarze Pułku: zwycięstwo pod Brzuchowicami i Zboiskami (29 IV 1919 r.), zajęcie Hłuboczka (Wielkiego) i Tarnopola (1 VI 1919 r.), zdobycie Nowokonstantynowa (24 II 1920 r.) oraz bój nad rzeką Autą (4 VII 1920 r.). Sztandar nadano Pułkowi w 1924 r., w rocznicę pierwszej z bitew. Tego dnia Pułk obchodził także swoje święto.
Po zakończeniu działań wojennych sztab Pułku został przeniesiony do Jarosławia i wchodził w skład 24. Dywizji Piechoty. Dwa wspomniane bataliony początkowo stacjonowały w Stanisławowie i Kołomyi, następnie znalazły się w Jarosławiu, a w 1922 r. trafiły do Lubaczowa, do koszar im. gen. Józefa Zajączka przy ul. Kościuszki (obecnie mieści się tam m.in. Zespół Placówek im. Jana Pawła II). III batalion przebywał w Lubaczowie do 1930 r., a I batalion do wybuchu II wojny światowej. W latach 30. I batalion liczył kilkunastu oficerów służby stałej, ponad 40 podoficerów zawodowych i ok. 600–700 strzelców. Były to 3 kompanie strzeleckie i 1 kompania ciężkich karabinów maszynowych, które szkoliły również rekrutów Korpusu Ochrony Pogranicza. Ostatnim dowódcą lubaczowskiego batalionu w czasie pokoju był ppłk Franciszek Herzog. Pułk stoczył kilkanaście bitew w trakcie wojny obronnej 1939 r. Do najkrwawszej z nich doszło 14 września w rejonie Boratycz. W krytycznym momencie na polu walki pojawił się poczet ze sztandarem 39. Pułku podrywając żołnierzy do kontrataku. Szlak bojowy Pułku zakończył się 20 września na przedpolach Lwowa. W trakcie nieudanej próby przebicia się do oblężonego miasta, decyzją dowódcy 24. DP, gen. Kazimierza Sosnkowskiego, jednostkę rozwiązano. Część żołnierzy, która nie trafiła do niewoli niemieckiej, powróciła do Jarosławia i Lubaczowa, inni przedostali się na terytorium Węgier, następnie do Francji i Wielkiej Brytanii, gdzie walczyli w Polskich Siłach Zbrojnych na Zachodzie.
39. Pułk Piechoty Strzelców Lwowskich na stałe wpisał się w historię Lubaczowa, dzieje odzyskania niepodległości oraz kształtowania i obrony granic odrodzonego państwa polskiego. Obecność żołnierzy miała znaczący wpływ na życie społeczne, kulturalne i gospodarcze miasta. O projekcie „Przestrzeń Dziedzictwa” to projekt Samorządu Województwa Podkarpackiego polegający na stworzeniu na obszarze województwa murali tematycznych dedykowanych kulturze i dziedzictwu narodowemu. Celem projektu jest upowszechnienie i ochrona zasobów dziedzictwa kulturowego oraz pielęgnowanie pamięci historycznej w społeczeństwie. Jednocześnie jego założenia są wyrazem wspólnej dbałości o przestrzeń i jej estetykę, która posiada istotny walor kulturotwórczy. Realizacja projektu zakłada współpracę z partnerami, tj. właścicielami budynków, instytucjami kultury i organizacjami społecznymi.
Z ramienia samorządu województwa projekt koordynuje Departament Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego w Rzeszowie (kontakt: kultura@podkarpackie.pl).
Aktualności
wstecz
Główna
Powrót
Góra